Ticareti, mal ve hizmetlerin para karşılığında el değiştirmesi olarak basitçe tanımlayabiliriz. Lojistik ise bu mal ve hizmetlerin hammadde tedarikinden son tüketiciye ulaşıncaya kadar izlediği yoldur. Detaylardan bağımsız olarak lojistik, bir faaliyetin fiziksel olarak yerine getirilmesidir ve bu nedenle de işin hayat damarıdır. Mal veya hizmetlerin hareketinin var olmadığı yerde, ne faaliyet ne de kâr olabilir. Ticaretin hayat damarı olan lojistiğin kapsamını ve rolünü adım adım inceleyelim.
Her şeyin başı malzeme tedariki
İmalatta kullanılacak hammaddenin en düşük maliyeti sunan tedarikçiden temin edilmesi diye düşünülen malzeme tedariki aslında bundan çok daha fazlasını kapsıyor. Lojistiğin ilk adımı sayılabilecek malzeme tedarikinde dikkate alınması gereken çok sayıda faktör var. Rekabet analizinden ilk siparişte temin edilmeyen parçanın tekrar siparişine, maliyet hesaplamalarından ek hizmet maliyetlerine ve navlun ile uyulması gereken kanun ve yönetmeliklere uyuma kadar saymakla bitmeyecek kadar çok faktörün dikkate alınması gerekiyor. İmalat için ihtiyaç duyulan malzeme için doğru kaynağı bulmak, etkileyen tüm faktörlerin son derece iyi analiz edilmesini, değerlendirilmesini ve yönetilmesini gerektirir. Son derece stratejik öneme sahip bu aşama lojistik planlamasında önemli bir rol oynar.
Taşıma malların bir yerden bir yere gitmesinden ibaret değil
Lojistiğin merkezinde, mal ve hizmetin bir noktadan diğer bir noktaya fiziksel olarak taşınması yer alıyor. Söylemesi çok kolay gelen bu eylemin arkasında detaylı bir planlama ve maliyet analizi yer alıyor. Öncelikle, taşınacak malzemenin özelliğine uygun olarak taşıma modelinin seçilmesi gerekiyor, ki bunun için aynı zamanda taşımanın yapılacağı rota da çok iyi belirlenmeli. Rota optimize edilerek seçilecek doğru taşıma modeli ve taşıyıcılarla en düşük maliyet ile en kısa sürede malzemenin istenen yere ulaştırılması sağlanmalı. Uluslararası taşımanın söz konusu olduğu durumlarda, gümrük tarifeleri, uluslararası taşımacılık kuralları ve benzeri faktörler de dikkate alınarak daha da kapsamlı bir planlama yapmak gerekiyor. Her taşıma sonrası edinilen tecrübelerden yola çıkarak hazırlanacak detaylı raporlar ile taşıma performansı her seferinde geliştirilmelidir.
Depolama lojistik planlamasının önemli bir parçası
Depolama denince akla genelde uzun dönemli depolama gelir ancak kısa süreli depolama da lojistik planlamada önemli bir yere sahip. Depolamada dikkat edilmesi gereken pek çok detay var, tıpkı tedarik ve taşımada olduğu gibi. Planlama yaparken, malzemenin özellikleri, deponun taşıma noktalarına mesafesi, deponun büyüklüğü, malzemelerin taşınma zamanlamaları gibi detayların göz önünde bulundurulması gerekiyor. Dijitalleşmeden depo yönetim sistemleri de nasibini aldığından, lojistik planlamada kolaylaştırıcı bir role sahipler.
Talep tahmini siparişlerin karşılanmasını kolaylaştırır
Piyasanın detaylı analizi ve tüketicilerin sürekli değişen ve gelişen beklenti ve ihtiyaçlarının anlık olarak takip edilmesi sayesinde bir işletme temel ve çok talep gören ürünlerinde yetersiz kalmaz. Böylece depolamada da gereksiz yer kaplayacak malların stoklanmasının önüne geçilerek sermaye bu tür mallara yatırılmadan işletme daha verimli bir şekilde hayatını sürdürebilir. Talep tahmininin doğru yapılması aynı zamanda müşterilerin taleplerinin de zamanında karşılanmasını sağlar.
Lojistik envanterdeki malların en karlı şekilde taşımanın anahtarı
Envanter yönetimi sayesinde mevsimsel ya da trendlere göre yaşanan talep değişimlerinin takip edilerek, işletmelerin ürünlerini en karlı şekilde satmaları mümkün. Bu sayede hangi ürünün hangi dönemde daha çok sattığı ya da ülkenin hangi bölgesinde hangi ürünün daha çok rağbet gördüğü belirlenerek planlama ve yatırım yapmak mümkün olabilir. Perakende satışlar genellikle mağazadan mağazaya, bölgeden bölgeye ve ülkeden ülkeye farklılık gösterir. İyi bir envanter yönetimi ile işletmenin stoktaki mallarından kurtulmak için indirimli fiyatlandırma ile zararına satış yapmak yerine, o ürünü daha iyi performans gösterdiği bir başka mağazaya, bölgeye veya ülkeye yollayarak kar etmeye devam edebilir.
Tedarik zincirinin başarısı lojistiğin başarısına bağlı
Lojistik tedarik zincirinin önemli bir halkası. Malların tedarikçilerden üreticilere, satıcılara veya distribütörlere ve oradan da tüketicilere ulaşması lojistik ile mümkün. Malların hareketini sağlayan lojistikte yaşanacak başarısızlık tedarik zincirinin kopmasına ve işletmenin zarara uğramasına neden olur.
Bütün bunlardan dolayı lojistik ticaretin can damarı. İyi planlama, doğru analiz ve tüm detayları göz önünde bulundurarak başarılı bir lojistik planlama yapmak mümkün. Bir de yanınızda bu konuda uzman bir tedarikçiniz varsa, başarı kaçınılmazdır.
